Φιλοθέη, Μπενιζέλου

(Αθήνα 1522 – 1589). Νεομάρτυς. Κόρη του Αθηναίου προύχοντα Άγγελου Μπενιζέλου, η Φ. (το αρχικό της όνομα ήταν Ρεσούλα ή Ρεγούλα) φαίνεται ότι έλαβε μόρφωση, σπάνια για γυναίκα την εποχή εκείνη. Μετά τη χηρεία της –σε ηλικία 17 μόλις ετών– έγινε μοναχή και ίδρυσε τη γυναικεία μονή του Aγίου Ανδρέα στον χώρο του σημερινού κτιρίου της Αρχιεπισκοπής Αθηνών (στην οδό Φιλοθέης). Στο μοναστήρι αυτό, όπου σε λίγα χρόνια συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες καλόγριες, η Φ. αφιέρωσε τη σημαντική περιουσία που κληρονόμησε από τους γονείς της. Τον πλούτο αυτό, κατά τον σύγχρονό της βιογράφο, «εξώδιασε σχεδόν όλον εις πτωχούς και απόρους και ορφανούς και μάλιστα εις την ελευθερίαν των σκλαβωμένων χριστιανών», ενώ «τα νοσοκομεία και ξενοδοχεία, όπου ολίγον μακράν του μοναστηρίου έκτισεν είναι αρκετόν τεκμήριον της φιλοικτίρμονος εκείνης ψυχής». Σώζεται επιστολή της (γραμμένη όμως, φαίνεται, από κάποιον λόγιο γραμματικό) για τον μεγάλο λογοθέτη του πατριαρχείου Ιέρακα, όπου εκφράζεται σε πολύ οξύ τόνο για τους σύγχρονούς της Αθηναίους, με τους οποίους είχε έρθει σε ρήξη, προφανώς για κτηματικές διαφορές. Άγνωστο για ποιον ακριβώς λόγο –πιθανόν για κτηματικές ή φορολογικές διαφορές– επέσυρε την οργή των Τούρκων, οι οποίοι τη συνέλαβαν σε ένα μετόχι της μονής στα Πατήσια (στη σημερινή οδό Λευκωσίας, όπου σώζεται και ναΐσκος του Aγίου Ανδρέα) και την ξυλοκόπησαν άγρια. Από τα τραύματα εκείνα πέθανε μετά μερικούς μήνες στο σημερινό προάστιο των Αθηνών που φέρει το όνομά της και που ανήκε τότε στη μονή της Φ. Κτήμα της επίσης ήταν και το σημερινό Ψυχικό, όπου, κατά την παράδοση, η Φ. είχε ανοίξει πηγάδι για ψυχικό – χάριν των οδοιπόρων. Αλλά και το τοπωνύμιο Καλογρέζα, λίγο βορειότερα, που δεν είναι παρά αρβανίτικη εκφορά του ονόματος Καλογραία, φαίνεται ότι αναφέρεται στη Φιλοθέη. Δέκα μόλις χρόνια μετά τον θάνατό της ανακηρύχθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο αγία. Το λείψανό της φυλάσσεται στο ιερό του μητροπολιτικού ναού της Αθήνας. Η μνήμη της εορτάζεται στις 19 Φεβρουαρίου, ημέρα του θανάτου της.